Centar RTS-a za istraživanje javnog mnjenja,programa i auditorijuma

Kratka istorija - razvoj Centra

U časopisu za radiofoniju, Radio Beograd, od 24. februara 1935, objavljeni su rezultati ankete, koju je sproveo Radio klub Beograd u decembru 1934. godine ''...o tome kakve su želje slušalaca u pogledu sastava emisionih programa''. U anketi je učestvovalo 800 ispitanika. Već tada su stvaraoci programa uvideli značaj interakcije sa slušaocima što se može smatrati pretečom medijskih istraživanja.

U Centru je prihvaćeno da se nastanak istraživačke službe veže za vreme najstarijeg sačuvanog izveštaja Anketa radio Beograda o muzičkom programu (oktobar, 1952), a prvi izveštaj o gledanosti televizije priređen je u Materijalu o kvantitativnim anketama o praćenju televizijskog programa, juna 1960. godine. Služba je tokom godina, u promenjenom organizacionom ustrojstvu i medijskom okruženju menjala naziv od Odeljenja za studij programa RTB do Centra RTB ѕa istraživanje javnog mnenja, programa i auditorijuma. Sadašnji naziv dobija 1992. godine, obuhvatajući sektore Beograd i Novi Sad i Službu Priština. Televizija Novi Sad transformiše se 2006. u Javni servis Radio-televizije Vojvodine, a Služba u Prištini posle NATO agresije 1999. prestaje da postoji.

U Centru se zasniva i izdavačka delatnosti RTB. Najvažniji časopisi u izdanju Centra su: Godišnjak Radio-televizije Beograd (1960-1964), Bilten Radio-televizije Beograd (1961-1968), Radio i TV komunikacije (1969-1974) i najvažniji, RTV teorija i praksa (1974-1995). U biblioteci časopisa objavljen je Jezički priručnik (Pavle Ivić, Ivan Klajn, Mitar Pešikan, Branislav Brborić), Antologija TV drame, TV lica (Ljubinko Kožul), Televizija i učenje stranih jezika (Mira Kun)... Od 2002. godine su obnovljene stare i pokrenute nove edicije i biblioteke u okviru kojih su objavljene knjige Televizija - zrelo doba (Branka Otašević), Televizijsko novinarstvo (Miodrag Ilić), Ti, možda, misliš drugačije (Dragan Babić), Pustolov (Vladimir Andrić), Ekran srpske muzike (Snežana Nikolajević) i mnoge druge.

Delatnost - šta radimo?

Uz osnovnu delatnost (medijska istraživanja), Centar je rano otpočeo ispitivanje javnog mnjenja, pre svega za programske potrebe, kao i za društveno-političke ustanove. U okviru istraživačke delatnosti, obavljana su i ispitivanja za spoljne naručioce, iz kojih su se razvila i posebna marketinška istraživanja. Izvan uže određene istraživačke aktivnosti Centar je učestvovao u organizaciji i vođenju javnih rasprava o programu RTB-a, priređujući posebne preglede i nalaze, a pratila se i kritika u štampi o programima i javno reagovanje.

U poslednjoj deceniji, Centar je redukovao vlastita istraživanja i prikupljanje empirijske građe, koristeći usluge nezavisnog provajdera  AGB Nilsen (AGB Nielsen Audience Measurement). Paralelno izvodi samostalna kvalitativna istraživanja za potrebe radija i televizije kao i mnjenska ispitivanja. Uspostavljen je i sistem telefonskih ispitivanja, s razrađenim varijantama uzorkovanja, formulacije pitanja i interpretacije nalaza sistemom stalnih, rotacionih i promenljivih pitanja uz kompjutersku podršku  (CATI-Computer Assisted Telephone Interwieving).

Osnovna područja istraživanja su:

• funkcije i korišćenje radija i televizije, njihov razvoj i delovanje, obim i kretanje auditorijuma,mnjenje o društvenim problemima i pojavama,
• dinamički i strukturni aspekti budžeta vremena stanovništva,
• sadržinske, prezentacione i druge karakteristike emisija i programa,
• stavovi i mišljenja o programima i emisijama, učesnicima i stvaraocima programa,
• praćenje tehničkih i tehnoloških promena i inovacija u komunikaciji,
• proučavanje medijskih i radiodifuznih organizacija, medijskog zakonodavstva i državne regulacije,
• marketinška ispitivanja za oglašivače RTS-a i drugih preduzeća, čiji se predmet odnosi na proizvode, ponašanje kupaca i institucionalnu sliku preduzeća,
• analiza sadržaja programa i emisija,
• onlajn istraživanja,
• svakodnevne analize gledanosti TV programa u Srbiji sekundarnom obradom elektronske baze podataka AGB Nilsen (AGB Nielsen Audience Measurement).

Metod - kako istražujemo?

U Centru se primenjuju i razvijaju savremeni i naučno potvrđeni istraživački pristupi, zasnovani na teorijskim postavkama i relevantnim postupcima. Istraživačke metode i tehnike uključuju ankete na osnovu uzoraka verovatnoće ili kvota, demografskih ili specijalnih uzoraka, telefonske i terenske ankete, analize sadržaja programa i emisija, recenzije stručnjaka i kvalitativna ispitivanja.